Fokker C.XI-W

C.XI-W

De Fokker C.XI-W

In 1935 werd een tweepersoons watervliegtuig als verkenner en lichte bommenwerper ontwikkeld, dat zo nodig gekatapulteerd kon worden. Dit ter vervanging van de verouderde C.VII-W drijvervliegtuigen van de MLD.

De veertien machines voor de Marineluchtvaartdienst waren uitgerust met de 775 pk Wright Cyclone motor.

Fokker heeft tijdens de typebeproeving katapulttests uitgevoerd in Noord-Duitsland, waar men over een katapultinstallatie beschikte.

Oorspronkelijk had de C.XI-W een open cockpit, die bij de MLD-serie door een plexiglazen schuifdak afgesloten kon worden, zoals bij de C.X werd toegepast.

Het merendeel van deze toestellen zijn naar het voormalig Nederlands Oost Indie verscheept, waar zij tijdens de Japanse aanval dienst hebben gedaan.

Verschillende C.XI-W waren in een typisch zig-zag camouflageschema gespoten, toen zij dienst deden aan boord van onze kruisers.

Klik op de foto om de foto te vergroten

0

Technische gegevens van de C.XI-W:
Motor 775 pk Wright Cyclone, maar soms werd ook de Bristol Pegasus ook van 775 pk gebruikt.
Maximum snelheid 280 km/u, kruissnelheid 235 km/u.
Startgewicht 2550 kg. Leeggewicht 1720 kg.
Bereik 620-730 km. Plafond 6800 m.
Spanwijdte bovenvleugel 13 m. Lengte 10.4 m. Hoogte 4.00-4.50 m. Vleugeloppervlak 40 m2 .
De bewapening bestond uit een vaste en een beweegbare FN Browning mitrailleur 7.9 mm en lichte bommen.
Button
01

Fabrieksmaatschets van de Fokker C.XI-W.
De MLD, die hem als enige aanschafte, begon hem later te te moderniseren.

De voorganger, de C.VIII-W, kreeg de mogelijkheid om torpedo's onder de romp te vervoeren.
De C.XI-W werd een drijvervliegtuig met de functie ZEEVERKENNER.

De C.XI-W werd met een kraan in het water gezet en daarmee ook weer teruggetakeld naar een platform op de Marine schepen.
Maar ook werd de mogelijkheid beproefd om ze bij Heinkel te Warnemunde (Duitsland) te testen en ze af te vuren.

De levering vond plaats op 20-07-1935 als W-1 en tijdens de testen in Duitsland met de burger-registratie PH-ALC.
Button
02

Hier zit u de enorme groei van de activiteiten in de Fokkerfabrieken van Amsterdam Noord, in dit geval specifiek de bouw van marinevliegtuigen.
Zwaarder laswerk werd noodzakelijk vanwege het gebruik op Kruisers en veel andere Marineschepen.

De bouwperiode van de C.XI-W liep van 1937 tot 1938, waarna ze per schip naar Nederlands-Indië werden verscheept.
Op de achtergrond links zijn de W-6 en de W-8 te zien, in een behoorlijk ver gevorderd stadium van afbouw.

De vleugels van de C.XI-W waren nog grotendeels met triplex en canvas bekleding.
De romp had merendeels een metalen bekleding en was achterop nog met canvas bekleed.

Rechts staat een grote T.IV bommen/torpedowerper ook in een ver stadium van voltooiing.
Button
03

De productie van drijvers in volle gang en de houten drijvers van vroeger worden nu van metaal gemaakt.
Aan de bovenkant van de foto ligt er al een aantal drijvers omgedraaid om de onderzijde af te werken.
Button
04

Hier nadert de verdere voltooiing van de metalen drijvers.
Opvallend is ook de steeds betere kunstverlichting en het gebruik van meer ramen.

De hallen van de Fokkervestiging begonnen er beter uit te zien.
Button
05

Ingepakt in de zeer stevige houten zeecontainer nr 839 met als inhoud de W-2 en de W-4.
Per container konden er twee watervliegtuigen mee.
Voor beide drijvervliegtuigen gingen de 2 rompen en 4 vleugels mee.

Dit is het moment dat het gevaarte hal 28 verlaat, op weg naar een binnenvaartschip, dat vervolgens naar een groter vrachtschip vaart.

De eindbestemming wordt MLD Vliegkamp Morokrembangan niet ver van Soerabaja in Nederlands-Indië.
Button
06

Inmiddels is dezelfde container nr 839 hal 28 uit.
Rechts staat reeds een volgende serie van twee C.XI W toestellen gereed voor verzending.

Het gaat hier nog steeds om de W-2 en W-4. van de Marine Luchtvaart Dienst in Nederlands-Indië.
Button
07

Een foto van de andere kant genomen met nog steeds de W-2 en W-4 voor de MLD.
De hele zaak weegt ruim 7500 kg, vermoedelijk inclusief de houten zeecontainer.
Button
08

Goed beeld van de intakelen van zeecontainer nr. 864.
Ook hierin gingen twee C.XI W drijvertoestellen namelijk de W-5 en W-8, samen met 2 propellers en 4 vleugels.

De container heeft als extra opschrift ‘Gouvernementsgoed’ en de afkorting ‘D.D.M.’.
De bestemming per schip is Marinevliegkamp Morokrembangan bij Soerabaja.in Nederlands-Indië.

Button
09

Kort na de aflevering van het prototype (c/n 5399) op 20 juli 1935 gaat de MLD aanduiding W-1 er weer af.
Het watervliegtuig krijgt de burgeraanduiding PH-ALC en vertrekt naar het Heinkel bedrijf bij Rostock (Noord-Duitsland bij de Oostzee).
Vreemd is wel dat rood-wit-blauwe staart en de rozetten op de vleugels blijven zitten.

Daar volgen proeven met een katapult installatie. De proeven slaagden en de MLD wilde meer scheepskatapults aanschaffen.
Maar het Duitse opperbevel verbood verdere levering. De tweede wereldoorlog begon zijn schaduw vooruit te werpen.

Alleen Hr.Ms. kruiser De Ruijter zou met een katapult-installatie worden uitgerust.
Film van het testen van de katapult
10

Proefvluchten met het prototype de PH-ALC in Warnemünde bij Rostock Duitsland.
Later, terug bij de M.L.D op vliegkamp Schellingwoude bij Amsterdam Oost, vliegt hij weer als W-1.

De Heinkel katapultinstallatie van maar liefst 16 meter lang werd uitgebreid uitgeprobeerd.
Het komt tot de aankoop van de eerste katapult.
Button
11

De W-1 terug in Nederland na de proeven in Duitsland.
Hier met volle vaart voor het heropende Marine Vliegkamp Schellingwoude (MVK).
Het MVK werd afwisselend gebruikt door de MLD en de Fokker fabrieken.
Het lag in Amsterdam aan de oostkant van het IJ.
Button
12

De W-1 vermoedelijk op Hr.Ms.De Ruijter, alhoewel de katapult (nog) niet zichtbaar is.
Het is goed mogelijk dat er bezoekdag is, gezien de keurige burgerkleding die gedragen wordt.

Er loopt onderaan ook nog een MLD'er in gala uniform.
Of was het Ministerie van Oorlog, netjes op bezoek, voordat de kruiser de tocht naar Nederlands Indië begon.
Button
13

De W-1 van de MLD met geminderde vaart in de buurt van MVK Schellingwoude.

Het Nederlands Indische deel van de vloot van de Koninklijke Marine kreeg nogal wat platforms om de C.XI-W mee te voeren.
Daardoor kreeg Hr.Ms.De Ruijter naast de katapult versie ook nog een tweede C.XI-W met een vast platform.
Die werd dus met een kraan op het water gezet en weer binnengehaald.
Button
14

Nog steeds de C.XI-W na een zoveelste proefvlucht terug op MVK Schellingwoude.

Naast de kruiser De Ruijter kregen de andere kruisers, de Java en de Sumatra, ieder een platform.
De Flottieljeleiders Hr.ms. Tromp en Hr.ms. Van Heemskerck hadden er ook een.
En tenslotte ook de Gouvernements-schepen Rigel en Zuiderkruis.
Button
15

Een laatste controle op Marine Vliegkamp Schellingwoude bij Amsterdam Oost.
Er waren in die tijd zowel MLD als Fokker monteurs actief voor het vertrek naar Nederlands Indië.
Button
16

Een curieuze opname van een heerlijk tochtje over het IJ met prachtig weer.
De W-1 is zo goed als gereed en op het dek liggen onder andere de propeller en wat vleugeldelen.

De tweede man vanaf links is Ir. Stok betrokken bij het invliegen en directielid van Fokker.
Op dit moment passeren ze een paar grote brandstoftanks van scheepvaartmij K.N.S.M.

De tocht gaat naar Marine Vliegkamp Schellingwoude.
MVK Schellingwoude krijgt steeds meer een meng functie Fokker-MLD.
Button
17

Voor verdere testen wordt de W-1 hier aan boord van de kruiser De Ruijter genomen.
Button
18

De lange reis naar Nederlands Indië is voltooid.
De W-1 ligt hier bij een van de aanlegplaatsen van MVK Morokrembangan nabij Soerabaja op Java.

Een mooi zicht op het robuuste uiterlijk van deze C.XI-W, geschikt voor een katapultstart.
Button
19

In Nederlands-Indië.
Na de intakeling wordt de W-1 vastgezetten op de katapult.
Button
20

Het intakelen van de W.1 op de Javazee vlakbij Vliegkamp Morokrembangan.

De W-1 c/n 5399 kwam bij de Marine Luchtvaart Dienst in dienst op 20-07-1935.
Na de beproevingen met de katapult als PH-ALC, kreeg hij de registratie W-1 terug.

Na verloop van tijd werd hij vanuit Nederland, samen met andere C.XI W zeeverkenners verscheept naar Nederlands-Indië.
Al op 2 maart 1942 werd hij door de Japanners vernietigd.
Dat vond plaats tijdens hun opmars bij het Meer van Tjepoe op Midden Java Nederlands Indië.
Button
21

Met handkracht wordt de W-1 vanaf de Javazee via de sleephelling naar de wal van het vliegkamp gebracht.
Button
22

Nog een fase verder van het aan wal brengen vanaf de Javazee.
Daarvoor worden lage wagentjes gebruikt die over metalen rails lopen.

Redelijk zwaar werk, dat wel.
Button
23

Nog even terug in Amsterdam.
De plexiglazen cockpitkap zit nog niet op het drijvervliegtuig.

Wel is de tweede plek van de boordschutter duidelijk zichtbaar. Daar is de beweegbare mitrailleur geplaatst.
Button
24

Weer in Indië, waar een vreemde schade aan het staartvlak blijkbaar hersteld is.
Het rood wit blauw moet er nog opnieuw opgebracht worden.
Button
25

Inmiddels is de W-1 gearriveerd voor de grote hangaar van MVK Morokrembangan bij Soerabaja in Nederlands-Indië.
Duidelijk te zien zijn de transportrails die de drijvertoestellen nodig hebben wanneer ze op het land staan.
Button
26

Vanuit een andere hoek de intakeling van de W-1.
Het blijft een bijzondere operatie.
Button
27

De intakeling vanuit een grotere afstand nog naast het schip.
Button
28

De W-1 is op de katapult geplaatst en heeft daar blijkbaar overnacht.
Er hangt nog een zeil over de boordschutterspositie.
Hr.Ms. kruiser De Ruijter nog in de vroege ochtend.
Op de katapultbaan zijn de drijvers nog goed geborgd.
Button
29

Klaar voor de volgende lancering van de W-1.
Button
30

Net gestart en aan het einde van de katapultbaan.
De procedure is kort weergegeven.

1. Motor aan en warm draaien
2. de katapultbaan uitdraaien
3. plexiglazen kap over vliegerplaats sluiten
4. hoofd tegen steun naar achteren.
5. ellebogen tegen steunen
6. je hele lichaam schrap zetten
7. nu vol gas geven
8. drie seconden over de 16 meter baan.
9. dan is dat al rond 100 km/u
10. bij terugkeer op de oude takelmanier weer aan boord halen.
Button
31

In maart 1937, het prototype de W-1 is nog in Nederland.

Rechts zit Emil Meinecke, een van de vaste Fokker invliegers in de dertiger jaren.
Links van hem staat Ir. Frans Stok in de waarnemers en boordschutter ruimte.

Stok was een van de jongere talentvolle leden van de Fokker leiding.
En hij was voor het begin van de Tweede Wereldoorlog betrokken bij de ontwikkeling van veel nieuwe toestellen.
Button
35

Een foto van de invliegperiode van de latere W-2 (c/n 5420) in maart 1937 op Marine Vliegkamp Schellingwoude.
De zeeverkenner kwam in dienst bij de MLD op 20 juli 1937.
Links staat Fokker invlieger Emil Meinecke en helemaal rechts Ir. Frans Stok, die vanuit de boordschuttercockpit veel controles verrichtte.

Na een korte periode in Nederland werd ook de W-2 naar MVK Morokrembangan verscheept.
In Nederlands Indië verongelukte de W-2 vrij snel, namelijk op 1 januari 1939 in de buurt van Soerabaja.
De toedracht is nooit achterhaald.
Button
36

De W-8 had c/n 5426)en kwam na een snelle verscheping bij de MLD in dienst op 23 augustus 1937.
Hier is de zeeverkenner zojuist op het droge gehaald op Marine Vliegkamp Morokrembangan Nederlands-Indië.

Opvallend is dat enige Marinemensen hier nog de ouderwetse strooien hoeden droegen tegen de warmte.
Bij het KNIL en bij de varende Marine werden die in Nederlands-Indië soms ook gebruikt.

Tijdens de opmars van het Japanse leger werd de W-8 op 2 maart 1942 vernietigd.
Uit MLD bronnen wordt gemeld dat deze zeeverkenner ook even als W-1 heeft gevlogen.
Button
37

De W-3 c/n 5421 werd op 12 februari 1938 afgeleverd op Marine Vliegkamp De Mok op Texel.
Bijzonder is de zeer duidelijke aanwezigheid van de beweegbare FN Browning 7,9 mm mitrailleur bediend door de waarnemer/boordschutter.

Eind 1939 kregen de W-3 en de W-9 oranje driehoeken tijdens de mobilisatie tijd.
Deze twee C.XI W zeeverkenners bleven als enige in Nederland.

Alle andere werden rechtstreeks of via Frankrijk en Engeland naar Nederlands-Indië werden verscheept.
De W-3 werd op 12 mei 1940 door de Duitsers op Vliegkamp De Mok vernietigd.

Samen met de W-9 werden ze uiteindelijk zwaar beschadigd op Vliegveld Bergen gestald.
Eigenlijk volstrekt onbegrijpelijk. Zie foto 69 en 70.
Button
38

Een van de weinige mooi gefotografeerde starts op de katapult van een C.XI W zeeverkenner.
Het gaat om W-4 die in de Java Zee opstijgt van Hr. Ms. kruiser De Ruijter.

De W-4 werd afgeleverd op 2 juni 1937 met c/n 5422 en naar Indië verscheept.
Tijdens de Japanse inval in Nederlands Indië werd hij bij Vliegkamp Morokrembangan op 1 maart 1942 vernietigd.
Button
39

De W-5 werd op 2 juni 1937 afgeleverd aan de MLD met c/n 5423.
Hier ligt hij voor het Marine Vliegkamp Schellingwoude bij Amsterdam.

De zeeverkenner ging al vrij snel per schip naar MVK Morokrembangan bij Soerabaja in Nederlads_Indië.
Eind 1937 was hij nog deelnemer aan de Avia tentoonstelling in de Houtrusthallen te Den Haag.
Button
40

De W-5 in volle glorie in de Houtrusthallen in Den Haag eind 1937.
Kort daarna werd hij naar N.I. verscheept.

Overigens werden de drijvers voorheen van hout gemaakt.
Daarin kwam verandering en werden ze nu gefabriceerd van duraluminium en Alclad verf.

De romp bestond nog steeds uit gemengde bouw namelijk een buizen frame met canvas, hout en aluminium.
De vleugel was grotendeels van hout.

Weinig bekend is dat in de waarnemerscockpit een extra besturing zat, wellicht voor lesvliegen.
Button
41

De inmiddels in Nederlands-Indië aangekomen W-5 van de Marine Luchtvaart Dienst.
In dit geval beschilderd met de beproefde zaagtandcamouflage .

De MLD experimenteerde met enige regelmaat met deze en een iets afwijkende uitvoering.
Zie daarvoor foto 45.
Button
42

Nog even in Nederland op de Avia tentoonstelling in 1937.
Om het nog mooier te maken staand in een flinke vijver.
Button
43

De W-5 in Nederlands Indië.
Op 1 mei 1939 verongelukt de zeeverkenner vlakbij MVK Morokrembangan.

Over de toedracht is niets bekend.
Button
44

En nog een mooie afbeelding van de W-5 in het bad in Den Haag.
Op de achtergrond zien we de Koolhoven PH-AKJ en daarboven de Fokker D.XXI.

Daarachter bevindt zich nog de Aviolanda stand.

Eind 1937 wordt de zeeverkenner verscheept naar Nederlands-Indië en haalt de Japanse inval niet.
Button
45

Nog een mooie foto van de W-5 in iets afwijkende camouflagekleuren.
Hier wordt de W-5 opgetakeld op Hr.Ms. Java.
Button
47

Intakeling van c/n 5426, geregistreerd als W-8 bij Hr.MS. De Ruijter.
Het was de opvolger van de W-7 afgeleverd 23-8-1937.
Button
48

Hoe warm kon het zijn in Nederlands-Indië, het latere Indonesië
De W-6 zeeverkenner net nog op het water van de Java Zee.
En nu via de metalen rails op het droge voor de grote hangaar van MVK Morokrembangan bij Soerabaja.
Button
49

Op 3 juni 1937 levert Fokker c/n 5424 aan de MLD die de registratie W-6 geeft.
Vanaf dat moment wordt de zeeverkenner de Flottielje-leider van Hr.Ms.Tromp in Nederlands-Indië.

Op deze foto is de C.XI W duidelijk op oefening.
Een noodlottig ongeval op 7 augustus 1940, al ruim voor de inval van Japan, leidt tot de uitschakeling van deze W-6.
Button
50

Eén van de vaste de katapult-zeeverkenners van de MLD in Nederlands-Indië is de W-7.
Met c/n 5425 wordt het toestel geleverd op 3 juni 1937.

De W-7, gestationeerd op Hr.Ms.de Ruijter, verongelukte op 26 september 1939 in de Klabat Baai bij het eiland Ban(g)ka.
Het gebeurde tijdens het ophalen van post voor de Kruiser, die voer in de Javazee.
Daarbij overleed Off.Vlieger 2 H. Stoutjesdijk. De boordschutter/waarnemer werd alleen gewond.
Op de De Ruijter werd de W-7 opgevolgd door de W-8.

Al met al het eerste ongeval tijdens de Nederlands Indische mobilisatie-tijd.
Button
51

Een drietal mooie aktiefoto's van de W-8 van de Marine Luchtvaartdienst

Hier de de W-8 gevolgd door de Dornier Do24, ook van de MLD.
Als c/n 5426 in dienst gekomen op 23 augustus 1937.

Tijdens de Japanse inval verongelukt op 2 maart 1942 de W-8 (soms als W-1 genoemd).
Button
52

Links van de rozet (en ook rechts) bevinden zich twee halve cirkels.
Het zijn de instapplekken voor boordschutter/waarnemer en vlieger.
De doorlopende naar boven lopende verticale strepen geven in waar de instaplekken zitten van boven af gezien.

Dat is noodzakelijk bij het instappen teneinde de C.XI W aan te koppelen.
Op deze foto is goed te zien dat de zeeverkenner stil ligt en de motor uit staat.

Hij wordt dus straks ingetakeld.
De boordschutter maakt vast en de vlieger volgt daarna om te helpen.
Button
53

Van vorige foto zijn die instapplekken op andere foto's vaak nog beter te zien.
Maar op foto 52 is de actie als zodanig goed te volgen.

Op deze foto een mooie actiefoto van een lancering van de W-8.
Button
54

Drie C.XI W zeeverkenners, nog voor de mobilisatietijd in Nederland.
Links de W-14 die snel naar Nederlands Indië ging.
De W-9 die in het midden ligt, bleef in Nederland.

De W-9 werd met c/n 5427 op 11 januari 1937 aan de MLD afgeleverd.
Op de volgende foto is hij reeds omgeschilderd in de MLD mobilisatiekleuren.
Button
55

Dezelfde W-9 maar nu in de Nederlandse mobilisatietijd.
Hij is voorzien van een oranje staartvlak en de oranje driehoeken en ligt op MVK De Mok op Texel.

Vanaf noodvliegkamp Veere vliegt hij samen met de W-3 in de nacht van 13 op 14 april 1940 richting Camperduin bij Petten.
Daar stort de W-9 op 14 april 1940 om 02.00 uur in de zeer vroege morgen, bijna verticaal de Noordzee in. Sgt.Vlieger C. Knaapen en Off.Waarnemer H. Langenhoff overleven het ongeluk niet.

De oorzaak blijft onduidelijk door de latere Duitse overval.
De W-3 overleeft die tocht wel en wordt op 12 mei 1940 op MVK De Mok door de Duitsers gebombardeerd.
Beide Zeeverkenners worden op het zwaar gehavende vliegveld Bergen (N.H.) om onduidelijke reden opgeslagen.
Button
56

De W-10 werd op 23 augustus 1937 afgeleverd aan M.L.D. met c/n 5461.

Hier is hij al opgesteld op het platform van een van de schepen van de Koninklijke Marine.
Met goed in beeld de zeer belangrijke takelkraan.
Button
57

Nog even in Nederland in een iets andere positie.
Kort daarna wordt de W-10 ook ingescheept, op weg naar Nederlands-Indië.

Tijdens de Japanse inval wordt de W-10 op 2 maart 1942 uitgeschakeld.
Dat vind plaats bij Marine Vliegkamp Morokrembangan.
Button
58

Van c/n 5462 is maar weinig bekend, behalve dat hij is geleverd op 23 augustus 1937 als W-11 (wij hebben ook geen foto beschikbaar).
En het toestel is op 2 maart 1942 vernield in de nabijheid van MVK Morokrembangan.
----------------------------------------
Van de W-12 met c/n 5463 afgeleverd aan de MLD op 01-12-1937 is des te meer bekend.
Het was een van de C.XI W zeeverkenners die onder andere ook op Hr.Ms. De Ruijter actief is geweest.

Een Japanse jager kreeg de W-12 in het vizier tijdens een van de Japanse aanvalsvluchten.
De zeeverkenner stortte op 18 februari 1942 neer, noordelijk van Tjepoe gelegen tussen Semarang en Soerabaja in Midden Java.

Vlieger Ltnt ter Zee G. van den Boom kwam daarbij om het leven.
Een tweede lezing is dat Lnt ter Zee G.Van den Boom met zijn valscherm de aanval overleefde.
Daarbij zou de waarnemer/boordschutter die geen parachute had, zich aan de vlieger vastgehouden hebben.
Door de schok van het opengaan van de parachute zou deze los hebben gelaten en te pletter zijn gevallen.
Button
60

De W-14 met c/n 5465 in een zeer ongemakkelijke positie.
De aflevering aan de MLD in Nederland vindt plaats op 18 januari 1938 gelijk met de W-15.

In de mobilisatietijd zit deze zeeverkenner bij de bewakingsgroepen op het Alkmaarder Meer.
Button
61

Een heel bijzondere foto van de W-14 waarschijnlijk op MVK De Mok genomen.
Al uitgerust met de oranje mobilisatie kleuren.

Er is iets mee aan de hand. De tekst “W-14” moet nog aangebracht worden.
Tevens ligt de motor rechts vrij en liggen er wat motorplaten op de steiger.

Tijdens de Duitse inval in mei 1940 opereert de W-14 vanaf noodvliegkamp Veere (Zeeland).
Bij een van de patrouillevluchten weet de zeeverkenner te ontkomen aan een groep Duitse bommenwerpers die op weg zijn naar Valkenburg.

Op 14 mei, net voor de capitulatie, ontsnapt de W-14 samen met 26 andere MLD watervliegtuigen.
Zij bereiken Boulogne (Noord Frankrijk) en bereiken op 26 mei 1940 Vliegveld Calshot (Engeland).

Van daar worden de watervliegtuigen ingescheept en komen behouden in Nederlands Indië aan.
Op 2 maart 1942 komt de W-14 vanwege vernietiging door de Japanners aan haar einde.
Gevlogen en gevaren op drie werelddelen!!
Button
63

Eerst nog wat beknopte info over de W-13 (c/n 5464) die op 3 december 1937 wordt geleverd aan de MLD.
Vrij snel wordt de zeeverkenner verscheept naar MKV Morokrembangan Nederlands Indië .

Op 17 juni 1941 verongelukt de W-13 in de omgeving van Soerabaja Oost Java.
Geen foto van de W-13
De omgekomen bemanning was Ltnt ter Zee H. Baron Van Lawick en Vaandrig J. Anzembergen.
---------------------------------------------------------------------------

De laatste geleverde C.XI-W was de W-15 met c/n 5466 en leverdatum 18 januari 1938.
Het werd een van de weinige zeeverkenners die in Ned. Indië de zogenaamde zaagtand camouflage beschildering kreeg.

De W-15 werd hoofdzakelijk op Hr.Ms Kruiser Java gebruikt.
Er zijn nogal wat C.XI-W watervliegtuigen vrij anoniem met het zinkende schip meegezonken.

De MLD bron geeft 2 maart 1942 als einde van dit toestel, andere houden het op juni 1942.
In ieder geval gebeurde het in de omgeving van Marine Vliegkamp Morokrembangan.Midden Java.
Button
64

De laatste C.XI-W is hier op het droge. maar wel met draaiende motor.
Nog in de effen grijze uitmonstering maar wel in Nederlands Indië.
Dus waarschijnlijk nog niet lang geleden aangekomen.
Button
65

Fraaie opname van dezelfde W-15 met de speciale zaagtand camouflage beschildering.
En dat dan in een heel kenmerkende Indische omgeving.

Enige matrozen die ermee bezig zijn dragen nog de bekende strooien hoeden.
De rozetten bevinden zich nog moeilijk zichtbaar op de romp en de vleugels.
Button
66

De laatste stap voor het optakelen van de W-15 in zijn ‘camouflagepak’.
De rood-wit-blauw rozetten en kencijfers zijn slecht te onderscheiden, wat ook de bedoeling is.

De motor draait nog steeds om het schip bij te houden.
Het stil liggen was erg gevaarlijk en kostte ook veel extra tijd om de vaart er weer in te brengen.

Vaak werd dit werk door de boordschutter/waarnemer verricht.
Meestal was de W-15 in gebruik op Hr.Ms Java.
Button
67

Rechtsboven komt het eindpunt van de takel-installatie er aan.
De motor draait nog steeds met matige snelheid.

Het aanhaken zal weldra plaats vinden.
Waarna terstond de snelheid van het oorlogsschip, de Hr.Ms. Java, weer wordt opgevoerd.
Button
68

Net als in Nederland kregen ook alle vliegtuigen in Nederlands-Indië de oranje driehoek bij het ingaan van de mobilisatie.
De Nederlandse oorlogsverklaring aan Japan ging daaraan vooraf.

Vandaar ziet u hier de enige en dus zeldzame foto van een Nederlands-Indische C.XI W de W-6 afgeleverd op 3 juni 1937.
Hij kreeg in die mobilisatie tijd nieuwe landstekens op staart vleugels en romp.

De W-6 staat hier op het platform voor de Zeeverkenners.
Vermoedelijk in dit geval op Hr.Ms. Java.
Op 7 augustus 1940 verongelukte de W-6.
Button
69

In een zwaar gehavende hangaar op Vliegveld Bergen (N.H.) staat een tweetal net zo gehavende C.XI-W watervliegtuigen van de MLD.
Het zijn respectievelijk de W-3 en de W-9 die op 12-05-1940 en 14-041940 verongelukten.

De W-3 werd gebombardeerd op MVK De Mok (Texel) en de W-9 was in de Noordzee bij Camperduin (bij Bergen) neergestort.
Wellicht dacht men toen nog aan restauratie en dus vervoer naar Fokker in Amsterdam-Noord.

De twee watervliegtuigen staan schuin achter elkaar geparkeerd.
Button
70

Een nagekomen foto van Vliegpark Bergen (NH) gemaakt op 11, 12 of 13 mei 1940.
In de hangaar op de voorgrond staan links de W-3 en de W-9 van de MLD.

De ravage door de Duitsers aangericht is van ongekende omvang.
En dat op een splinternieuw complex pas enkele jaren oud.

Zo behandelde je dus neutrale landen.....
Button