Fokker F.VIIB-3m

F.VIIB-3m

De Fokker F.VIIB-3m

De F.VIIB-3m is geen verbeterde opvolger van de F.VIIA-3m.
Beide toestellen zijn gelijk ontworpen, de F.VIIB-3m is pas later gebouwd.
De F.VIIB-3m had standaard zwaardere motoren dan de F.VIIA-3m: de 300 Pk Wright-Whirlwind’s.
Maar er werden ook Armstrong-Siddeley Lynx of 360 pk Titan Major motoren gebruikt.
De F.VIIB-3m had ook een groter vleugeloppervlak dan de F.VIIA-3m. Niet alleen de spanwijdte van de F.VIIB-3m was groter, de vleugel was in het midden ook een stuk breder.
De F.VIIB-3m maakte zijn eerste vlucht in 1925 en kon 8 passagiers vervoeren.
Tot 1928 werden beide types aangeduid als F.VII-3m wat erg verwarrend was, daarna kwam de A en B aanduiding.
Met de F.VIIB-3m zijn ook verschillende expeditie, afstand en oceaanvluchten uitgevoerd.
De bekendste vlucht met een F.VIIB-3m, is wel die van de “Southern Cross” in juni 1928.

Charles Kingsford Smith en zijn bemanning maakte met de Southern Cross een vlucht van de USA naar Australië,

een afstand van 11,670 kilometer.

Het toestel wordt bewaard in een speciale hal op het vliegveld van Brisbane, “het Kingsford Smith Memorial”.

De F.VIIB-3m heeft niet alleen passagiers vervoerd, er waren ook vracht en militaire uitvoeringen die ook als bommenwerper konden worden gebruikt.
In maar liefst zeven landen is de F.VIIB-3m in licentie gebouwd en bij tientallen operators in (Oost)Europa, Azië, Amerika en Australië in gebruikt geweest.

Het veelzijdige en succesvolle toestel zou men op dit moment kunnen vergelijken
met het gebruik van de Boeing 737 series en Airbus A-320 varianten.
Er zijn in totaal 154 F.VIIB-3m’s gebouwd.

Klik op de foto om de foto te vergroten

De b-uitvoering had een grotere vleugel en het werd het meest verkochte vliegtuig in die jaren. Door zijn flexibele constructie was het mogelijk om allerlei motortypen in te bouwen.
Vele historische vluchten zijn met dit type uitgevoerd. Byrd in zijn eerste vlucht over de Noordpool, Amelia Earheart (NX 4204) als eerste vrouw in de „Friendship" over de Oceaan, Sir Charles Kingsford Smith in zijn beroemde „Southern Cross" over de Stille Oceaan en Atlantische Oceaan. De „Southern Cross" staat als herinnering aan deze pioniersvluchten op het vliegveld van Brisbane opgesteld.
Vele luchtvaartsmaatschappijen hebben de F.VIIb-3m gebruikt, zoals de KLM, KNILM, Avio Linee Italiane, SABENA, CLASSA, CIDNA, Balair, Swissair, Air Orient, Lot, CSA, CLS, Panam, Japan Air Transport, Ad Astra Aero, STAR e.a.
SABCA in Belgie bouwde 28 toestellen met Titan motoren in licentie; Plage & Laskiewicz in Polen en AVIA in Tsjechoslowakije maakten resp. 18 en 14 F. VIIb-3m in licentie. A.V. Roe in Engeland vervaardigde een 13-tal als AVRO Ten en enkele werden in Italie door Officine Ferroviarie Meridionali gebouwd.
Button
01

De eerste klant van de F.VIIB-3m met cn 4954 was Hubert Wilkins.
Het plan om met deze kist een Poolexpeditie te maken ging na een ongeval niet door.
Bij Boeing in Seattle is het vliegtuig hersteld en in bezit gekomen van Kingsford Smith.
Button
02

Cn 4954, hier als Southern Cross met registratie 1985 gereed voor de langeafstandsvlucht.
Button
03

De Southern Cross onderweg van de USA naar Australië.
Button
04

De cockpit van de Southern Cross.
Button
05

De Southern Cross in het Kingsford Smith Memorial.
Button
06

De PH-APA met cn 5022, hier op Waalhaven, kwam in particulier bezit.
Button
07

cn 5022 nu met de registratie PH-TOL op naam van “de Zevende Bouwmaatschappij”.
Button
08

Deze F.VIIB-3m met cn 5028 en registratie N-X4204, zou later verbouwd worden tot watervliegtuig van de F.VII serie.
Button
09

Er wordt volop gewerkt aan de N-X4204.
Button
10

Cn 5069 met registratie H-NAFA voor het KNILM, Koninklijke Nederlands-Indische Luchtvaart Maatschappij
Button
11

Cn 5069, nu Indisch geregistreerd als PK-AFA.
Button
12

In 1936 ging cn 5069 naar de LA-KNIL, Luchtvaart Afdeling Koninklijk Nederlands Indisch Leger als FTA.1. Het werd gebruikt voor militair transport doeleinden.
Button
13

De H-NAFB met cn 5070 van de KNILM in Tjililitan, Batavia.
Button
14

De H-NAFC met cn 5071 van het KNILM.
Button
15

Cn 5071, nu met de Indische registratie PK-AFC en de naam Abel Tasman.
Button
16

De H-NAEN met cn 5095 voor de KLM.
Button
17

De G-CASC met cn 5104 voor Western Canada Airways.
Button
18

De G-CASC in het winterse Canada op een ski-onderstel.
Button
19

Cn 5105 van de KLM heeft hier een zogenaamde “mispaint”: P-HADP is foutief aangebracht. De juiste registratie moest zijn: PH-ADP.
Button
20

Cn 5195 als G-AADZ in bezit van de particulier Van Lear Black.
Button
21

Cn 5116 als J-BEOG voor het Japanse JAT, Japan Air Transport.
Button
22

De PH-AEZ met cn 5122 van de KLM.
Button
23

De CH 190 met cn 5128 voor Swissair.
Button
24

Het Franse CIDNA, Compagnie Internationale De Navigation Arienne, vloog onder andere met cn 5136 als F-AJCH.
Button
25

De J-BBMO met cn 5180 voor het Japanse JAT.
Button
26

cn 5189 voor de KNILM als PK-AFG.
Button
27

De CH 165 met cn 5195 voor Swissair.
Button
28

Cabine van een Swissair F.VIIB-3m.
Button
29

De cockpit van een Swissair F.VIIB-3m.
Button
30

De G-AATG met cn 5206 was in het bezit van een particulier.
Button
31

Het Italiaanse Ala Littoria vloog met cn 5206 als I-AAIG, hier nog op 21 oktober 1940.
Button
31.1
Button
32

De CH 162 met cn 5208 van Swissair in een prachtig besneeuwd dal.
Button
33

De EC-AKK met cn 5211 van het Spaanse LAPE, Líneas Aéreas Postales Españolas.
Button
34

De J-BBSO met cn 5213 voor het Japanse JAT.
Button
35

De CH 192 met cn 5225 van Swissair in de Afrikaanse woestijn.
Button
36

De I-ADUA van het Italiaanse Ala Littoria met cn 5238.
Button
37

De M-CAMA van het Spaanse CLASSA, Compañía de Líneas Aéreas Subvencionadas Sociedad Anónima, met cn 5243.
Button
38

De Spaanse EC-PPA met cn 5244 van LAPE met op de voorgrond gewapende Spaanse republikeinen.
Button
39

De PH-AFS met cn 5263 van de KLM.
Button
40

De onbeklede romp van de F.VIIB-3m.
Button
41

Dit is een luchtwaardige replica van de Southern Cross die tussen 1980 en 1987 in Australië is gebouwd.
Button
42

De VH-UMG met cn 230 voor Australian National Airways.
De VH-UMG is in licentie gebouwd bij AVRO in Engeland, de F.VIIB-3m werd daar aangeduid als AVRO 618 ten.
AVRO stond voor Alliott Verdon Roe, de Britse vliegtuig fabriek.
Button
43

De VH-UMI met cn 231 voor ANA, licentie AVRO
Button
44

De G-ACGF met cn 527 was voor Midland and Scottish Air Ferries, licentie AVRO
Button
45

De G-ABLU voor Imperial Airways met cn 528.
Button
46

De I-AAXY met cn 358 voor het Italiaanse Avio Linee Italiane, in licentie gebouwd bij Officine Ferroviarie Meridionali.
OFM gaf de F.VIIB-3m de aanduiding Ro 10.
Button
47

De IAAXZ van ALI met cn 359, licentie OFM.
Button
48

De I-FERO met cn 778 van ALI met de Ro 10 aanduiding op de romp, licentie OFM.
Button
49

De SP-ABB met cn 2 voor het Poolse LOT, Linie Lotnicze. Oddział, in licentie gebouwd bij Plage & Laskiewitcz.
Button
50

De SP-ABC met cn 3 voor LOT op een skionderstel, licentie P&L
Button
51

Twee door de Poolse luchtmacht gebruikte P&L F.VIIB-3m’s in aanvaring met elkaar, licentie P&L.
Button
52

De Poolse luchtmacht gebruikte een aantal door P&L gebouwde F.VIIB-3m’s.
Parachutisten gaan aan boord van een F-VIIB-3m met geschutskoepel op de romp, licentie P&L.
Button
53

De OK-AFA met cn 1 was in licentie gebouwd in Tsjechoslowakije bij AVIA voor het Tsjechische CSA, Ceskoslovenske Statni Aerolinie.
Button
54

De s 19 met cn 3 was een militaire uitvoering van de F.VIIB-3m bij de Tsjechische luchtmacht, licentie AVIA.
Button
55

Deze OK-ATC met cn 8 stond op naam van schoenenfabrikant Tomas Bata, licentie AVIA.
Button
56

Parachutisten voor een Tsjechische luchtmacht F.VIIB-3m, licentie AVIA.
Button
57

De OO-AGH van het Belgische SABENA (Société Anonyme Belge Exploitation de Navigation Aérienne, de Belgische naamloze vennootschap voor exploitatie van luchtvaartvervoer).
Het BvL, Bewijs voor luchtwaardigheid, Nr 277 is afgeleverd op 20-09-1932.

De F.VII B/3m had drie Gnôme-Rhône motoren van 230 pk en voerde de naam Edmond Thieffry.
Het was een van de 29 door SABCA in licentie gebouwde Fokkers, allen met dezelfde motoren.
SABCA is de Société Anonyme Belge de Constructions Aéronautiques ofte wel de Belgische naamloze vennootschap voor luchtvaart constructies.

De eerste retourvlucht vanaf vliegveld Haren-Brussel naar Leopoldstad (later Kinshasa) Belgisch Kongo vond plaats op op 23-02-1935.
De Vliegeniers waren P. Cocquijt, gezagvoerder, J. Schoonbrood en F. Maupertuis. Op 09-03-1935 waren zij weer terug op Haren.

Op 5 mei 1940 werd de kist gevorderd door de Militaire Luchtvaart vanwege de Duitse inval en op 1 maart 1946 uitgeschreven.
Button
57.1

De OO-AIF afgeleverd door SABCA op 14-12-1929 met BvL 182.
Hier voor kort onderhoud op het vliegveld van Leopoldstad, Belgisch Kongo .
SABENA heeft op de romp de tekst: SABENA TRANSPORTS AERIENS en het SABENA-wapen.
Button
57.2

Hier nogmaals de OO-AIF, op vliegveld Haren-Brussel vlak voor het vertrek en met draaiende motoren.
Button
57.3

De OO-AIF wordt gereed gemaakt op Leopoldstad in Belgisch Kongo.
De opname is gemaakt in de begin dertiger jaren.

Op 22 april 1936 zal het heel slecht met het toestel aflopen.
Het verongelukt bij het Franse Senlis ten noorden van Parijs en vloog een nachtpostdienst.
Die liep van Parijs via Brussel naar Keulen.

Vlieger en radiotelegrafist kwamen om het leven. Alle post ging verloren.
Op 1 mei 1936 wordt de OO-AIF registratie doorgehaald.
Button
57.4

De OO-AIH wordt door licentiebouwer SABCA aan SABENA geleverd op 27-12-1929.
Het Bewijs van Luchtwaardigheid is nr. 184

De foto getuigt van een stevig ongeluk vermoedelijk in België.
De Rijkswacht is zo te zien aardig aanwezig.

Toch hebben SABCA of Fokker kans gezien om hem weer vliegwaardig te krijgen.
Dat resulteerde op 10 mei 1940 in een buitmaking door de Duitse strijdkrachten.

Dat vond plaats op vliegveld Haren bij Brussel.
Pas op 1 maart 1946 wordt de OO-AIH uitgeschreven.
Button
58

De OO-AII wordt aan SABENA afgeleverd door licentie-houder SABCA op 31-12-1929.
Het Bewijs voor Luchtwaardigheid is nr. 185.
Wat ook opvallend is dat de beschildering praktisch gelijk is aan die van KLM, alleen de kleur wijkt af.

Hier te zien op vliegveld Melsbroeck bij Brussel, herkenbaar aan het forse stationsgebouw.
Het tijdstip is rond half vier in de middag.

Op 07-12-1934 raakt de OO-AII tijdens een ongeluk te Evere in brand.
Uiteindelijk wordt op 11-02-1935 de registratie alsnog doorgehaald.
Button
58.1

De OO-AIN (1) wordt door SABCA op 01-03-1930 aan SABENA afgeleverd.
Het Bewijs van Luchtwaardigheid (B.v.L.) wordt 192

Al op 11-09-1930 verongelukte het toestel nabij het Londense vliegveld Croydon en brandde totaal uit en alle inzittenden kwamen daarbij om het leven.
Het betrof hier een nachtpostvlucht van Brussel naar Londen V.V.

Op deze foto staat de OO-AIN (2), dus een volledig nagebouwde OO-AIN met BvL 235 m en afgeleverd op 3-04-1931.
Let op de wat afwijkende SABENA aanduiding en wat vernieuwingen aan de buitenkant.

In september 1938 nam de Belgische Militaire Luchtvaart hem over als F-6 of F-5.
Op 18 november 1938 werd de OO-AIN registratie derhalve doorgehaald.
Button
58.2

Hier staat de door SABCA aan SABENA op 21-07-1930 afgeleverde OO-AIQ, met BvL 213.
De foto is gemaakt op vliegveld Haren bij Brussel, met stralend weer en rond half twaalf in de middag.

Op 18-11-1938 werd de registratie doorgehaald.
In september 1938 nam de Belgische Militaire Luchtvaart de F.VIIB-3m over als F-5 of F-6.
Meerdere van deze toestellen gingen in verband met de naderende mobilisatie van het leger over naar de Militaire luchtvaart.
Button
59

De OO-AIS is in licentie gebouwd en afgeleverd op 22-08-1930 door SABCA met LvB 222.
Het toestel werd op 13-08-1936 verkocht aan een heer Perel, handelend voor de heer Antonio Bolanos van de Spaanse Republikeinen.
Dit alles in verband met de Spaanse Burgeroorlog.

Net als in Nederland verliep dit alles niet soepel, want de export werd door de Belgische regering verhinderd.

De OO-AIS bleef op vliegveld Haren bij Brussel.
Die registratie werd op 29-09-1936 doorgehaald.
Vermoedelijk werd deze F.VIIB-3m tijdens de Duitse inval in mei 1940 vernield.
Button
59.1

Op 17 juni 1930 werd de OO-AIY door SABCA aan SABENA afgeleverd met BvL 205.
In juni 1934 werd hij in Belgisch Congo te Leopoldstad overgedragen aan SABENA met een nieuw BvL: C-7.

De bedoeling was dat hij met nog wat andere F.VIIB-3m toestellen in Congo blijft.
Vandaar wellicht de wat vage ster van Congo achter de motorbeplating.

Op 31 mei 1943 ontstond een schade die hersteld kan worden.
16 juli 1945 ging hij uit dienst en op 06-08-45 werd de registratie doorgehaald.
Button
60

Bij A.V. Roe and Co Ltd in licentie gebouwde F.VII B/3m beter bekend als de AVRO 618 Ten.
De G-ABLU heeft de naam ‘Apollo’ van Imperial Airways en is uitgerust met drie 200 pk Armstrong-Siddeley Lynx motoren.
Op 18-06-1931 wordt de Apollo ingeschreven met c/n 528.

Op de achtergrond staat de grotere Handley Page HP-42 registratie G-AAUD genaamd Hanno, ergens onderweg naar India.

Tijdens dichte mist raakt de Apollo een radiomast in de buurt van Ruiselede, provincie West Vlaanderen in België.
De G-ABLU wordt op 30-12-193 afgeschreven.
Button
61

Op 23-04-1931 wordt het BvL uitgereikt aan c/n 384, de G-AASP Achilles voor Imperial Airways Ltd te Cairo Egypte. Deze kist is ook gebouwd bij AVRO.
Eind 1931 gaat hij terug naar de AVRO fabriek voor de inbouw van een andere neusmotor; de Armstrong-Siddeley-Armstrong Double Mongoose.

In 1932 gaat hij naar Iraq Petroleum Company en in juni 1933 terug naar Imperial Airways.
Op 21-11-1938 volgt een verlenging van het BvL dat weer verloopt op 20-11-1939.
In januari 1940 staat hij geparkeerd op vliegveld Exeter en op 3 april 1940 wordt de registratie doorgehaald.
Button
62

Op 29-12-1931 wordt het BvL uitgereikt voor aflevering van de G-ABSR aan de luchtmacht van Egypte.
Op 11 januari 1932 vertrekt het AVRO toestel van Heston naar Almaza Egypte,aankomst 18.01.32.

Vanaf januari 1932 vliegt hij daar als F 201 of 20.1. Zie bovenstaande foto.
In september 1934 gaat hij naar de Indian National Airways Ltd.
Op 26 april 1938 wordt de registratie doorgehaald.
Button
63
Button
64

KLM Abel Tasman 1931
Button
65

Vliegveld Andir Bandung- Java
Button
66

PK-AFB
Button
67
Button
68
Button
69
Button
70
Button
71
Button
72

De Fokker F.VIIb in onderhoud op Schiphol.
Button
73

Het sein staat op 'K', ten teken dat een KLM machine naar de startbaan mag gaan.
Button
74

De enorme hoeveelheid reserveonderdelen die de vliegtuigen mee moesten nemen voor de route beter georganiseerd was.
Dit ging natuurlijk ten koste van het nuttig laadvermogen.
Button
75

Bijtanken op het militair terrein van Kohlak, 200 km ten zuiden van Bangkok. Daar werd geland als het in Bangkok te drassig was geworden.
Button
"Het kokette vliegveld van Bandoeng".
Button