De Fokker S.14 Machtrainer
De Fokker S.14 Machtrainer is het eerste door Fokker gebouwde straalvliegtuig en 's werelds eerste als trainer ontworpen toestel, uitgerust met een straalmotor.
Klik op de foto om de foto te vergroten
Prototypen
-
p01
ButtonHier wordt al hard gewerkt van het prototype van de S-14.
Het is vrijwel zeker dat die prototype bouw nog in de Amsterdam Noord (Papaverweg) plaats vond.
Het invliegen vond wel weer op Schiphol Oost plaats.
-
p02
ButtonIn de landing met geopende duikremklappen.
Overigens had de K-1 als c/n 6289.
-
p03
ButtonEen statieportret van de S-14 die als aanduiding K-1 kreeg.
-
p04
ButtonEen vliegend statieportret, met al weer wat veranderingen in de beschildering.
In de Fokker productielijn in Brazilië zouden 45 toestellen in licentie gebouwd worden.
Daarvoor zouden er 5 compleet per schip naar Brazilië worden getransporteerd.
Door problemen aldaar is deze order niet doorgegaan.
-
p05
ButtonIn de Nederlandse regen geparkeerd.
Op 19 mei 1951 maakte Gerben Sonderman de eerste testvluchten.
In juni 1951 werd het lesvliegtuig naar de Parijse Vliegsalon gevlogen.
Met de beproevingen werd doorgegaan door toepassing van de sterkere Rolls Royce Nene of later de Rolls Royce Derwent.
Ook kreeg het toestel een betere schietstoel.
-
p06
ButtonDe linkerkant van de S-14 met goed zichtbaar de duikremklappen.
-
p07
ButtonEen uitermate groot voordeel was zeker ook dat leerling en leraar NAAST elkaar zaten.
De stand van de korte en rechte vleugel leverde bij de Koninklijke Luchtmacht ook de bijnaam 'De Plank' op.
-
p08
ButtonIn de start vanaf de rechterzijde te zien.
Het neuswiel begint naar binnen te gaan en verdwijnt onder cockpit.
De middenwielen werden naar binnen in de romp opgeborgen.
-
p09
ButtonDe K-1 werd door het N.L.L. Nederlands Luchtvaart Laboratorium overgenomen na 1967.
Op deze foto een beeld van de duikremklappen.
-
p10
ButtonIn zijn rode N.L.L. beschildering.
Het Nederlands Luchtvaart Laboratorium was de voorloper van het NLR, het Nederlands Lucht en Ruimtevaart Laboratorium.
-
p11
ButtonVanaf rechts de S-14 in een van de beproevingsvluchten.
-
p12
ButtonHet bouwprogramma voor de aangekochte 20 S-14 straaltrainers liep van 1954 tot 1955.
Hier nog een goed beeld van het staartdeel van de K-1.
Op 15 januari 1955 vloog de eerste seriemachine.
Inclusief het prototype zijn er dus 21 Machtrainers gebouwd.
De L-20 was de laatst geleverde op 11 november 1955.
Rond 1967 worden ze uit de dienst genomen.
-
p13
ButtonOp de neus het N.L.L. logo.
-
p14
ButtonHet staartdeel met de burgerregistratie PH-XIV (Romeins voor 14 )
De S-14 staat hier op Schiphol Oost.
-
p15
ButtonGeparkeerd in Hangaar 5 Orville en Wilber Wright op Schiphol Oost.
PH-XIV Foto's (15 t/m 20 ) gemaakt midden jaren '60.
-
p16
ButtonHet N.L.L. nam de PH-XIV in gebruik vanaf 1961 t/m 1967.
Daarna bleef het nog een tijd bij het N.L.R. Nederlands Lucht en Ruimtevaart Laboratorium.
De volgende en nu blijvende eigenaar werd Aviodome op Schiphol Centrum.
En na de overgang naar Aviodome op Vliegveld Lelystad verhuisde de S-14 PH-XIV mee.
Tenslotte is het toestel in een splinternieuwe hangaar terecht gekomen.
Het thema daar is de uitvinding en de verdere voortgang van de Vliegtuig STRAALMOTOR.
Daar staat hij in zijn fraaie rode uitmonstering omringd door fraaie straaljagers en simulators.
Komt dat zien!!
-
pZ
ButtonDe S14 (PH-XIV) in de straaljagerhal van het Aviodrome.
Productiemachines
-
01
ButtonFOKKER S.14 MACH-TRAINER 1951
De S.14 Mach-Trainer, die in 1951 werd ontwikkeld was 's werelds eerste straal-lesvliegtuig, dat als zodanig was gebouwd. Tot dusverre waren als tweezitter verbouwde straaljagers voor de vliegeropleiding gebruikt.
De S.14 had een brede cockpit, waarin de beide vliegers naast elkaar in schietstoelen zaten.
Op 20 mei 1951 vond de eerste proefvlucht door Fokker's chefvlieger Gerben Sonderman op Schiphol plaats.
Oorspronkelijk had het prototype, met registratie L-1 de ook in de Gloster Meteor gebruikte Rolls-Royce Derwent 8 turbine. Later werd de zwaardere R-R Nene van 5100 lbs stuwdruk ingebouwd. Toen kreeg het prototype de registratie K-1.
Een serie van twintig S.14 trainers, uitgerust met Derwent turbines werd aan de Koninklijke Luchtmacht afgeleverd, welke vele jaren voor de gevorderde opleiding van jachtvliegers werden gebruikt door de LVO.
De hoop op een grote order voor de NATO-luchtstrijd-krachten ging teloor, ondanks het feit dat de S.14 als beste lesvliegtuig met straalaandrijving uit de NATO-competitie te voorschijn kwam.
-
02
ButtonNog een andere maatschets met goed zichtbaar de drie duikremklappen om sneller te kunnen landen.
Gemonteerd aan de beide zijkanten en onderkant van de romp.
Het prototype zou op 19 mei 1951 zijn eerste vlucht maken gevlogen door o.a Gerben Sonderman .
Sonderman was al vanaf januari 1939 in dienst als invlieger van het Fokker bedrijf.
Robbert Das was de tekenaar van deze straaltrainer.
-
03
ButtonGouache van de Machtrainer zoals de S-14 ook wel werd genoemd.
-
19
ButtonGeparkeerd in Hangaar 5 Orville en Wilber Wright op Schiphol Oost.
PH-XIV Foto's (15 t/m 20 ) gemaakt midden jarig 60.
-
04
ButtonDe L-1 was de eerst afgeleverde S-14 met een nog zeer eenvoudige beschildering.
De order werd afgeleverd v.a.1952.
Eerste aflevering 11 november 1955.
-
05
ButtonDe L-1 in nog eenvoudiger beschildering.
-
06
ButtonHier weer de L-1 op Vliegveld Twenthe.
Op de staart staat het logo van het Enschedese vliegveld.
-
07
ButtonDe L-1 op Fokker platform voor eerste vlucht
-
08
ButtonL-1 op Fokker platform voor eerste vlucht
-
09
ButtonRechteraanzicht van de L-1.
-
10
ButtonZ.K.H Prins Bernhard in de cockpit.
LET OP MOOIE WAARSCHUWING.
-
11
ButtonDe L-1 na operationele dienst in een hoekje gezet.
Sic transit gloria mundi.
-
12
ButtonOpstelling L-1 L-2 en L-3.
-
13
ButtonOpstelling v.l.n.r. L-10 L-16 en L-2.
-
14
ButtonDe L-2, formatievlucht met L-3.
-
15
ButtonL-2, formatie vlucht met L-3.
-
16
ButtonTekening van de L-3.
-
17
ButtonDe L-3 vermoedelijk op een vliegfeest.
-
18
ButtonL-3
-
19
ButtonDe L-3 in aardig roll en vrille werk.
-
20
ButtonL-3 op de dump.
-
21
ButtonDe L-4 wordt weggetrokken op het Fokker platform met de PH-NIV in het Vliegbedrijf.
De PH-NIV was een van de 3 prototypes van de Fokker F-27 Friendship.
-
22
ButtonIn het kader van de vele demonstratie vluchten besloot Fokker om ook naar de Verenigde Staten te gaan.
Daarvoor werd de S-14 L-4 uitgezocht die nog vrij kort tevoren was afgeleverd.
Daar was al een kontakt met de Fairchild vliegtuig fabrieken in Hagerstown (Maryland )vliegtuig fabriek.
In 1955 vertrok men per schip naar de V.S. ,waar Gerben Sonderman als meest ervaren vlieger veel proefvluchten vloog.
Toch ging er op 20 november 1955 iets verschrikkelijk mis,een vrille leidde tot een vreselijk ongeluk.
Sonderman kwam daar niet meer uit en was op slag dood.......
Op deze foto is de L-4 per schip aangekomen in de haven van Amsterdam voor verscheping naar de V.S.
-
23
ButtonL-4 klaar voor de overslag naar de Black Heron uit Oslo in de haven van Amsterdam.
Vandaar zal de S-14 worden vervoerd naar de V.S.
-
24
ButtonDe L-4 wordt aan boord van het Noorse schip gehesen voor de overtocht.
-
25
ButtonNa het vreselijke ongeluk in Hagerstown V.S.op 20 november 1955 .
De onderzoekscommissie bij het wrak.
V.l.n.r. Faircild chef invlieger Dick Henson , Prof.Van der Meulen , prof Vander Maas en Prof Blom.
Op de achtergrond is een staartstuk nog zichtbaar.
-
26
ButtonDe L-4 Foto vrijgegeven na de crash van Sonderman, zonder registratie letters.
-
27
ButtonDe L-5 in de nieuwe schilderswerkplaats.
-
28
ButtonDe L-6 hier op een demo platform in de V.S. in 1955.
Mede invlieger Piet Weij voor de straaltrainer.
-
29
ButtonBijtanken van de L-6.
Op de achtergrond een paar Mats Lockheed Contallations.
-
N30
ButtonDe L-6 L-7 en L-8 vermoedelijk op Soesterberg of Twenthe.
-
31
ButtonDezelfde tankbeurt nu voor de L-7.
-
32
ButtonDe L-7 wordt getankt.
De L-7 verongelukte op 29 mei 1964 op een dijk bij Voorne-Putten.
Hij werd gevlogen door Commodore C.Vermeulen (52 jr) en Lnt.Kol. J.Vonk(47 jr).
Beiden verongelukten, aldus Dagblad De Tijd.
-
33
ButtonHier de L-8 op Schiphol Oost.
-
34
ButtonDezelfde L-8 op het afleverplatform van Fokker .
-
35
ButtonDe L-8 tijdens de vlucht waarbij het afschieten van de canopy werd getest.
Een niet vaak gepubliceerde foto van deze aktie.
In 1959 was deze L-8 nog deelnemer van de Londen-Parijs luchtwedstrijd.
-
36
ButtonDe L-9 op Schiphol Oost.
-
37
ButtonDe L-10 ook op Schiphol Oost.
-
38
ButtonDezelfde L-10 in een fraaie aktie .
-
39
ButtonFraaie kleurenfoto van de L-11 op Vliegveld Twenthe.
-
40
ButtonNog een kleurenfoto van de L-11, waar het kleurenschema goed zichtbaar is.
-
41
ButtonHet fraaie kleurenschema over de hele linkerzijde.
Toch eigenlijk wel jammer dat al die pogingen om de S-14 bv in Italië Duitsland of in de V.S. te slijten niet doorgingen.
Niet één maar twee Parijse salons op menige vliegfeesten zoals ILSY (Op het voormalige Vliegveld Ypenburg) bijvoorbeeld werd de S-14 getoond.
Ook Prins Bernard vloog er een naar Parijs.
Het is niet gelukt orders te krijgen en de komst van de T-33 heeft in dit verband natuurlijk ook niet geholpen.
-
42
ButtonDe L-12 op Vliegveld Twenthe.
-
43
ButtonDe L-12 na de 30.000 GCA vlucht in dit geval door Majoor Valstar op 28 augustus 1962.
Dat staat voor Ground Control Aproach (Grond gecontroleerde nadering).
-
44
ButtonDe L-14 op Vliegbasis Twenthe.
-
45
ButtonDe L-14 rechts geparkeerd naast een Russische Tupolev Tu-104 nog met CCCP aanduiding.
Wat kon er dan toch nog veel in die Koude oorlog.
-
46
ButtonWeer in kleur de L-17 op Vliegveld Twenthe.
-
47
ButtonDe L-17 op Twenthe.
-
48
ButtonL-17 op Twenthe voor de geluidsschermen en in de volle zon.
-
49
ButtonDe L-5 de L-12 de L-15 en de L-9 als getuigen bij de K.L.K. de Koninklijke Luchtmacht Kapel.
-
50
ButtonL-18 op pilaar
-
51
ButtonHet beroemde trapje om de S-14 binnen te komen van in dit geval de L-19.
PS.
Toen de eerste S-14 gereed kwam kreeg die tijdelijk nog de proef aanduiding PH-NDY snel gevolgd door de aanduiding K-1.
Onder de romp kon een bewapenings bak opgehangen worden.
Geschikt voor twee 20 mm kanonnen,acht raketten en acht lichte bommen.
Zodoende was er ook een goede oefenmogelijkheid voor het latere vervolg op de jachtvliegtuigen.
-
52
ButtonDe L-19 met een Allouette helikopter op de achtergrond.
-
53
ButtonDe laatste S-14 is geheel voltooid als 21ste en genummerd als L-20.
Fokker krijgt er steeds meer mooie nieuwe hangaars bij na de verhuizing van Amsterdam Noord naar Schiphol Oost.
Een klein bloemetje voorop.
-
54
ButtonDe L-20 geparkeerd op Vliegveld Twenthe.
-
55
ButtonEen instrumentenpaneel van de Fokker S-14.
Het zou zich nu bevinden in het Luchtvaart Museum op vliegveld Texel (De Vlijt).
-
56
ButtonDe beroemde duikremklappen achter in de romp geplaatst.
Kampioen in het extra remmen bij de landing.
-
57
ButtonEen grote Fokker familie.
Voor de S-11 een Italiaanse S-11 een Israëlische S-11 de S-14 L-5. Daarachter de Hawker Hunter en de S-12.
-
58.1
Button -
59
Button -
60
Button -
61
Button
62
Een nogal trieste optocht naar soms onbekende bestemming.
Het is dan 14 februari 1965 en plaats van handeling Vliegveld Gilze-Rijen.
Het enige positieve wat te constateren is dat ze tenminste door het Nederlandse DAF worden afgevoerd.