Fokker S.IV 1924 

Net als de bekende Tiger Moth, scheen de in 1924 ontwikkelde S.IV tweedekker het eeuwige leven te hebben. Dit type volgde de verouderde S.III toestellen op die voor de beginopleiding van vliegers werden gebruikt. 

Vanaf 1924 werd de S.IV tot ver in de dertiger jaren op Soesterberg gebruikt. 

De meeste toestellen waren met een 130 pk Armstrong Siddeley Mongoose stermotor uitgerust, hoewel ook de 110 pk Siemens, de 130 pk Bristol Lucifer, de 130 pk Clerget en de 110 pk Oberursel rotatiemotor werd gebruikt. 

In Amsterdam werden totaal 31 toestellen gebouwd. 

Vermoedelijk is dit het prototype van de S.IV met een 110 pk Oberursel rotatiemotor.

De eerste bij de LVA op vliegveld Soesterberg afgeleverde S.IV: de 99.

De serie zou vanaf 1923 bij de LVA van 99 t/m 128 lopen.

Voor het lesvliegtuig staan vanaf links de LVA vliegers Pothoven en Van Laar.

De 100 van LVA in volle vlucht.

Zo gaat de S.IV er uitzien die in herbouw is in Hangaar T2 op het Aviodrome.

Naast het frame zijn er nog veel meer oorspronkelijke onderdelen al in huis, waaronder de motor.

Rechts vooraan staat een Fokker C.X van LVA.

Daarachter staan een hele rits Fokker S.IV lesvliegtuigen.

Deze waren meestal aanwezig op vliegveld Soesterberg en lichter van kleur in plaats van legergroen.

De eerste in de rij is de 100 van de LVA.

De 100 van de LVA op het Rotterdamse vliegveld Waalhaven in 1926.

Dan nog uitgerust met de Le Rhône rotatiemotor.

Duidelijk zichtbaar staat daar reeds de scheidingswal tussen Scheeps- en Luchthaven.

Nogmaals de 100 van LVA op Soesterberg waarbij vanaf 1926 de Armstrong Siddeley Mongoose motor zijn intree maakt.

In de hangar op Soesterberg.

De S.IV 103 met een Bristol Lucifer motor van 130 pk.

Rechts daarnaast een Fokker D.XVI.

Op de achtergrond de 105 van de vliegschool van de LVA op vliegveld Soesterberg.

Hier kort na een aanrijding met een Fokker C.V-D zonder registratie.

Die C.V-D kan een tijdelijk demonstratietoestel zijn geweest.

Dit alles vond plaats op 4 augustus 1931 en waarschijnlijk is deze S.IV zelfs afgeschreven.

Dit toestel een van de weinige S.IV lestoestellen met een enkele in dubbele maat uitgevoerde zitplaats.

De 106 van LVA is met een 110 pk Oberursel motor uitgevoerd.

Die motor heeft ook in het prototype gezeten.

Dan is dit toestel later aan LVA geleverd als 106 of een ander registratienummer.

De 106 van de LVA op vliegveld Soesterberg, geparkeerd op het buitenterrein.

De rechthoek die op de motorbekleding staat aangegeven, geeft de plaats van de startslinger aan.

Opvallend is dat deze S.IV ook is uitgerust met een wat langere cockpit met twee stoelen.

Uiteindelijk hebben in de beginfase van de bouw van de S.IV een paar van deze lestoestellen de vergrote cockpit gehad.

De 107 van de Luchtvaart Afdeeling op vliegveld Soesterberg.

De 107 met iedereen nog zonder vlieghelm dus vlak voor het vertrek vanaf vliegveld Soesterberg.

Verslag uit de Fokkerfabriek Amsterdam-Noord door Kap. Kruijff Van Dorssen:

Op 17 mei 1940 was de S.IV 108 met Armstrong Siddeley Mongoose motornummer 5011 met 130 pk. in revisie en voor 30 % gereed.

De Fokker S.IV 112 van de LVA met instructeur, mooi weer en prettig gezelschap.

Deze S.IV was uitgerust met een 150 pk Armstrong-Siddeley Mongoose motor.

De instructeur was Dick Asjes, geboren op Soerabaja in Nederlands-Indië en later naar Nederland verhuisd.

Daar raakte bij tal van luchtvaartgerelateerde zaken betrokken bijvoorbeeld bij Pander, de Postjager en bij Koolhoven. 

Tijdens en na WO 2 kwamen daar nog talloze activiteiten bij.

Deze opname is gemaakt op vliegveld Soesterberg.

Dezelfde 112 van LVA Luchtvaart Afdeeling.

De 116 van de LVA op vliegveld Soesterberg waar een groot deel van de buitenbeplating is weggenomen.

Van rechts naar links: de motor, daarachter de brandstoftank en daarachter de zitplaatsen van de leerling en de instructeur.

De 118 op Soesterberg.

De S.IV 118 van de LVA verongelukte op 14 mei 1940 op het vliegveld Souburg bij Vlissingen (Zeeland ).

Het betreft hier de enige ons bekende foto van een Fokker S.IV uitgerust met de oranje mobilisatiekleuren op romp, vleugels en staartvlak.

Overigens was op dit vliegveld een deel van de LVA vliegschool gevestigd ten behoeve van de verspreiding van de luchtvloot over Nederland.

De Fokker S.IV 119 van de LVA op Soesterberg.

De motor was de 130 pk Bristol Lucifer.

Vanuit de Fokkerfabriek te Amsterdam het bericht door Kap Kruijff Van Dorssen:

Op 17 mei 1940 was de 122 onder foto 13 met Armstrong Siddeley Mongoose motor met nr.5014 van 130 pk. De revisie was voor 30% gereed.

De 125 van de LVA op vliegveld Soesterberg, al met nieuwe nummering in strakkere cijfers.

De lesvliegtuigen uit de serie 124 t/m 127 werden aanvankelijk afgeleverd met een 110 pk Gnome rotatiemotor.

Vanuit de Amsterdamse Fokkerfabriek kwam het bericht van LVA Kap.Kruijff Van Dorssen dat de reparatie voor 90 % (!) gereed was.

De met motor nummer 5083 uitgeruste Armstrong Siddeley Mongoose van 130 pk was ook in orde.

De reparatie was dus vrijwel voltooid.

Het overgebleven frame van een S.IV is later naar Museum Aeroplanorama gegaan.

Van daaruit kwam het bij Aviodome op Schiphol Centrum .

In 1983 werd op Schiphol Oost het lesvliegtuig opnieuw gespoten in de spuiterij van Fokker op Schiphol Oost.

Nog in 1983 werd het frame weer tentoongesteld in het Aviodome en later het Aviodrome te Lelystad.

Vanaf dat moment wordt de keuze gemaakt om de S.IV "100" te gaan noemen.

Hier een foto, vermoedelijk nog in 1983 in het Aviodome gemaakt van de restauratieploeg.

Inmiddels is het toestel met motor en vleugels al jaren in de Aviodrome collectie te Lelystad.

Daar werkt (anno 2023) een nieuwe ploeg aan de voltooiing ervan.

Achteraanzicht van het S.IV frame in Aeroplanorama op Schiphol Oost.

Of is dit al op Aviodome op Schiphol Centrum?

In ieder geval bevindt dit frame zich nu (2023) in de T2 hangaar op het Aviodrome te Lelystad.

Daar is een nieuwe Projektgroep deze S.IV aan het nabouwen.

Zij missen nog een afbeelding van de twee instrumentenpanelen. 

De 128 van de LVA, vliegend over de omgeving van vliegveld Soesterberg.

Op een andere website staat bij deze foto: “vliegend over Ons Belang”.

Al zoekend kwamen wij op een kleine woonwijk gelegen tussen het dorp Soesterberg en het vliegveld.

Die wijk werd in 1922 gesticht door een aantal militairen en andere medewerkers van het vliegveld en door de Luchtvaart Afdeeling en kreeg de naam Ons Belang.

Renovatieplannen in de zeventiger jaren en een daaropvolgende sloop maakte een eind aan de bewoning van dit mooie wijkje.

Eigenlijk jammer, maar toen produceerde het vliegveld ook wel steeds meer geluid....

Een zeldzame foto van een S.IV van de LA-KNIL F.S.58.

Na het succes van de S.IV in Nederland stuurde Fokker dit lestoestel mee met de zendingen watervliegtuigen die per schip werden vervoerd.

Het werd verder niet besteld en dus bleef het bij deze F.S.58 voor de LA (Luchtvaart Afdeeling) in Nederlands-Indië.

De 130 pk Clerget motor was ook afwijkend ten opzichte van de Nederlandse versie.

Die ene S.IV is wel betaald aan Fokker, want terugsturen was duurder en die motor kan zomaar in Indië nog bij de MLD gelegen hebben. 

Een S.IV met een 150 pk Armstrong Siddeley mongoose motor wordt aangezwengeld.

In ieder geval is ook hier sprake van een Fokker S.IV.

Indien luchtwaardig, vliegen deze lestoestellen van 1924 tot 1940.

Dan worden de meeste op de grond of in de lucht vernield.

Strakke opstelling van een deel van de S.IV lesvliegtuigen van de LVA voor een deel van de Soesterberg hangaars.

Het kan iets te maken hebben met het slagen voor het vliegbrevet op de S.IV.

Uiterst links staat een Bücker Jungmann ook van de Luchtvaart Afdeeling.

Foto genomen vanuit het hotel café restaurant Waalhaven met op de achtergrond de haven voor de schepen.

In het midden en links vier 4 wat lichter gespoten S.IV lesvliegtuigen.

Waarschijnlijk gaat het hier om een open dag, getuige de andere donkergroene LVA toestellen.

In het midden staan o.a. de C.I 526 en de S.IV leskisten 102 103 112 122.

Aan de linkerzijde op de foto gezet.

Een maatschets met als motor de Armstrong-Siddeley Mongoose motor  met 150 pk.

In mei 1940 stond de 108 ter reparatie in de Fokkerfabriek te Amsterdam noord.

Het verslag van LVA Kap. Kruijff Van Dorssen meldt  de 108 voor 30 % gereed.

Prof Van der Maas van de Technische Hogeschool te Delft krijgt hem t.b.v.onderzoek.

Rond 1960 gaat het frame,dat nog over is,naar Aeroplanorama op Schiphol Oost. 

Het Aeroplanorama is de voorloper van Aviodome (Schiphol Centrum) 1971 en Aviodrome (Lelystad)1982.

Opname van de takelwerkzaamheden voor transport met een vrachtwagen.(TB-00-99)

Bijna aangeland op de grond.

Dan begint een zeer langdurig restauratie proces op Aviodrome.